»
Smanjenje izvora hemijskog zagađenja
|
Najbolji način
eliminisanja hemijskog otpada je naravno da uopšte i ne dolazi do
njegovog nastanka. Na primer, učinjeni su
napori u proizvodnji integralnih kola: toksični hlorinatni hidrokarboni koji su
sedamdesetih bili u uobičajenoj primeni osamdeseti su zamenjeni manje
štetnim glikolnim eterima a devedesetih nisko-toksičnim estrima i
alkoholima.
»
Vrste procedura
Prema podacima Ujedinjenih
Nacija u svetu je 1980.
godine više od 100 miliona Ijudi koristilo za piće vodu koja se po
medicinsko-sanitarnim normama ne može smatrati pitkom. Sada se oko 80%
bolesti širi zbog lošeg kvaliteta vode koju Ijudi piju kao i zbog slabih
sanitarno-higijenskih uslova.
1.
Recikliranje
Recikliranje je u
suštini ponovna primena korisnih materija ili njihovo izdvajanje iz
hemijskog otpada. Oko 5 procenata štetnog hemijskog otpada u SAD se
reciklira u rastvarače a približno isti procenat reciklažom postaje
ponovo upotrebljiv metal.
Primer: približno15
procenata sumporne kiseline reciklira se u hemijskoj proizvodnji. U
prošlosti, najveći deo sumpora potrebnog za proizvodnju sumporne
kiseline dobijao se iz rudnika – danas je količina sumpora dobijena
recikliranjem u topionicama, rafinerijama i proizvodnim pogonima više
nego udvostručena u odnosu na onu dobijenu rudničkom eksploatacijom.
U SAD, praksa primene
recikliranog industrijskog otpada koji često sadrži toksične hemikalije
ohrabruje se i podržava od strane administracije a naročito primena
recikliranog hemijskog otpada kao sastojka komercijalnih veštačkih
đubriva. Doduše, treba napomenuti da je bezbednost ovih procedura u par
navrata bila dovedena u pitanje, tako da su pojedine federalne jedinice
donele setove regulatornih mera.
2. Prerada
Hemijski otpad može
postati manje štetan primenom fizičke, hemijske ili biološke prerade. U
ustaljenoj praksi na zapadu, 10 procenata hemijskog otpada prerađuje se
vodom, još 11 procenata podleže drugim vidovima prerade.
Natrijum-hidroksid se koristi za preradu kiselih otpadnih voda u
pogonima sa zatvorenim ciklusom. Neka novija postrojenja sada
hidrofluorične otpadne vode prečišćavaju krečom, stvarajući relativno
bezopasni kalcijum-fluorid (fluorit). Otpadne vode sa sadržajem sumporne
kiseline se prerađuju (ako ne podležu recikliranju) primenom amonijačkog
otpada iz istog postrojenja čine nastaje amonijum-sulfat, odlično
veštačko đubrivo.
|
Insineracija (spaljivanje) je u primeni od kako je čovek naučio da kontroliše vatru.
Danas je najzastupljeniji metod oslobađanja od medicinskog otpada ali ga
ne treba primenjivati kod hemijskog otpada sa sadržajem toksičnih teških
metala ili hlorinatni hidrokarbona: kada sagorevaju, stare obojene
površine oslobađaju u vazduh olovo ili arsenik, dok hlorinatni
hidrokarboni formiraju hidrohlornu kiselinu i dioksine. Čvrsti ostaci
insineracije vrlo često sami moraju da budu deponovani kao opasan
hemijski otpad. Oko šest procenata štetnog hemijskog otpada u SAD se
spaljuje a još 11 sagoreva u procesu sagorevanja goriva.
Solidifikacija
hemijskog otpada svodi se na topljenje i mešanje otpadnog hemijskog
materijala sa vezivnim materijalom, supstancom koja stvrdnjava smesu
pretvarajući je u neprobojnu masu. Jedan od dosta sugerisanih procesa
prerade radioaktivnog otpada, vitrifikacija, sprovodi se njegovim
pretvaranjem u staklo.
Oko osam procenata
opasnog hemijskog otpada u SAD prerađuje se stabilizacijom –
sprečavanjem njegovog kretanja podzemnim ovdama i vazduhom. U pojedinim
slučajevima stabilizacija se vrši na samoj lokaciji (on-site)
jednostavnim prepokrivanjem otpada. Drugi metodi stabilizacije uključuju
izgradnju barijera oko hemijskog otpada koje mogu biti izrađene od
plastike, čelika, betona, gline pa čak i stakla.
|