Acidifikacija (zakiseljenje) predstavlja pojavu pri kojoj jedna materija u dodiru sa drugom dobija svojstva kiseline. Koren ovog naziva je engleska reč acid (kiselina). Termin na žalost nije u primeni samo u teoretskoj hemiji i laboratorijskim eksperimentima, već se sve češće koristi i u ekologiji, zahvaljujući sve težim posledicama po životnu sredinu koje uzrokuju kisele kiše.

Kisele kiše i sneg izgledaju kao i svaka druga kišna ili snežna padavina, po mirisu, boji pa čak i ukusu, ali se svaka sličnost tu završava.

Prisutvo hemikalija u atmosferi, u količini i trajanju, štetnih po zdravlje ljudi i životnu sredinu jeste jedna opšta definicija zagađenja vazduha. Čist vazduh kretanjem preko kopnenih površina sakuplja primarne zagađujuće materije (polutante) kao što su prašina (koja se podiže usled oluja ili vulkanskih erupcija) i emisije štetnih čestica i materija koje su rezultat ljudskih aktivnosti (izduvni gasovi iz automobila, industrijske proizvodnje, energetskih sistema, itd.). Primarni polutanti mešaju se sa vazdušnim kovitlanjem i mogu hemijski reagovati jedni sa drugima ili sa sastavnim delovima vazduha (kiseonikom, azotom, vodenom parom, itd.) pri čemu nastaju nove zagađujuće materije, koje se nazivaju sekundarni polutanti.

Zagađenje atmosfere koje nastaje u industrijalizovanim zemljama nastaje najčešće iz tri grupe primarnih polutanata: oksida ugljenika, sumpora ili azota.

Tabela 1.  Glavna klasifikacija zagađujućih materija (polutanata)

▪    Eko Info

▪    Tehnologija

▪    SoS Info

▪    Reciklaža i Otpad

▪    Energija

▪    Biodiverzitet

▪    Vazduh

▪    Voda

▪    Hemikalije

▪    Zdrav Život

▪    Info – Pojmovi

▪    Zanimljivosti

ekospark@gmail.com

Kisele supstance kao što su sumpor-dioksid i azotni oksidi mogu da se zadrže u atmosferi danima. Mogu se prenositi vetrom hiljadama kilometara, tokom čega mogu da podlegnu hemijskoj konverziji u kiseline (sumpornu ili azotnu). Bez obzira da li se na zemlju vraćaju u vidu kiselina ili jednostavno suve prašine, ove zagađujuće materije uzrokuju promene u hemijskom sastavu zemljišta i površinskih voda. Prisustvo amonijaka iz stajskog đubriva ima isti efekat na zemljište i vodu. Ovaj proces remeti ekosistem, što vodi hemijskom procesu koji se naziva acidifikacija. Smanjenje šumskih površina u Centralnoj i Istočnoj Evropi i mnoga „mrtva“ jezera u Skandinaviji i Alpima primeri su katastrofalnih posledica koje su barem delimično izazvale kisele kiše.

Već krajem sedamdesetih kisele kiše bile su označene kao glavna pretnja životnoj sredini. Kao rezultat, opsežni istraživački programi počeli su da pomno prate i analiziraju proces kojim dolazi do acidifikacije životne sredine, od samog ispuštanja štetnih materija do posledica njihovog delovanja. 

Rezultati ovih istraživanja pokazuju da je najveći zagađivač emisijama sumpora energetski sektor. Oksidi azota uglavnom nastaju emisijama iz transportnih sredstava, a amonijak najvećim delom nastaje kroz procese poljoprivredne proizvodnje. Emisije sumpor-dioksida koje nastaju kao rezultat ljudskih aktivnosti uglavnom su posledica sagorevanja fosilnih goriva koja sadrže sumpor (ugalj i nafta) koji su u primeni u termoelektranama, rafinerijama i industriji. Amonijak u atmosferu dospeva najčešće putem samog nastanka i primene stajskog đubriva. Iako je amonijak bazni gas, on može dovesti do acidifikacije kada dospe u zemlju i bude nitrifikovan.

Utvrđeno je da je neosporno uvećanje emisija supstanci koje dovode do kiselosti vode i zemljišta započelo sa Industrijskom Revolucijom a naročito posle Drugog Svetskog Rata.

U Evropi, najveći emiteri zagađenja sumporom su uglavnom zemlje bivšeg Istočnog bloka, kao i delovi Velike Britanije, Španije i Italije. Ostale zemlje u susedstvu – Austrija, Belgija, Danska, Luksemburg, Holandija, Norveška, Švajcarska, Švedska, Belorusija, Letonija i Litvanija primaju više od polovine taloga sumpora i njegovih jedinjenja nastalih u nekoj od zemalja sa najvećim zagađenjem ovim materijama, na primer: Nemačka sa 2 612 000 tona godišnje proizvedenog sumpora i njegovih oksida je na prvom mestu, posle nje dolaze Rusija sa 2 258 000 tona i Velika Britanija sa 1 741 000 tona, itd. Što se tiče zagađenja atmosfere azotom i njegovim oksidima, najveći zagađivač je Rusija sa 1 610 000 tona godišnje proizvedenog azota i njegovih oksida, zatim Nemačka sa 1 486 000 tona i Velika Britanija sa 1 067 000 tona, itd.

Bugarska, Danska, Francuska, Nemačka, Irska, Italija, Holandija, Portugalija, Rumunija i Ukrajina proizvode više od polovine taloga azota i njegovih jedinjenja koja doprinose acidifikaciji njihovog zemljišta i voda. U poređenju sa zagađenjem sumporom, ukupni depoziti azota su znatno lokalizovaniji ali prekograničan karakter kretanja azota je više nego evidentan.

Evropske zemlje ulažu napore u cilju zaustavljanja procesa acidifikacije, a jedan od načina jeste ustanovljavanje maksimalnih stopa „kritičnog sadržaja“ supstanci koje dovode do ove pojave, u  prvom planu za sumpor-dioksid, azotne okside i amonijak. Značajni rezultati postignuti su u smanjenju emisija sumpora. Ubrzano opadanje nivoa zagađenja atmosfere sumporom i njegovim jedinjenjima rezultat je napretka na polju energetike, uvećanoj primeni gasa, smanjenju sadržaja olova u gorivima i određivanju poreskih opterećenja u prometu goriva koja stimulišu popularisanje primene goriva sa manjim sadržajem sumpora. Najznačajniji pozitivni pomaci postignuti su Danskoj, Nemačkoj i Holandiji, dok se u regionima Južne, Centralne i Istočne Evrope očekuje i dalji porast učestanosti kiselih kiša i emisija sumpor-dioksida, azotnih oksida i amonijaka, a najmračniji su izgledi u pogledu saobraćaja čiji se intenzitet u tim regijama ustaljeno povećava.

» Dodatni LINKOVI :

▪      Saobraćaj Kao Uzročnik Acidifikacije

▪      Azotifikacija, Defolijacija Šuma

▪      Vazduh i Svetlost

▪      Ambijentalno Zagađenje Vazduha

▪      Sastav Vazduha

▪      Zagađenje Vazduha U Zatvorenom Prostoru

EkoSpark.com